ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДАҒЫ ИНКЛЮЗИВТІ БІЛІМ БЕРУГЕ ӘЛЕУМЕТТІК-ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ҚОЛДАУ КӨРСЕТУ
Кілт сөздер:
инклюзивті білім беру жүйесі, психо-әлеуметтік қолдау, қолжетімділік, мүмкіндігі шектеулі студенттерге арналған мүмкіндіктер, мұғалімдердің біліктілігін арттыру, академиялық үлгерім, әлеуметтік инклюзияАңдатпа
Бұл мақалада Қазақстанның жоғары оқу орындарында инклюзивті білім беру жүйесінің дамуы мен оны психологиялық және әлеуметтік қолдау мәселелері жан жақты қарастырылады. Тәуелсіздік жылдарынан бастап елімізде білім беру жүйесінде бірқатар түбегейлі реформалар жүзеге асырылып, инклюзивті білім берудің құқықтық,
ұйымдастырушылық және институционалдық негіздері қалыптасты. Бұл реформалар ерекше білім беру қажеттілігі бар студенттерге тең құқықтар мен мүмкіндіктер беруге бағытталған. Алайда нормативтік-құқықтық базаның жетілдірілуіне қарамастан, инклюзивті тәжірибені
білім беру үдерісіне толыққанды енгізуде бірқатар жүйелік қиындықтар әлі де сақталып отыр. Атап айтқанда, инклюзивті білім беру үшін қажетті инфрақұрылымның жеткіліксіздігі, арнайы даярланған кадрлардың тапшылығы, сондай-ақ психологиялық және әлеуметтік қолдау қызметтерінің толық дамымауы негізгі мәселелердің бірі болып табылады. Бұл жағдай ерекше білім алуға қажеттілігі бар студенттердің сапалы білім алуы мен әлеуметтенуіне кері әсерін тигізеді. Мақалада студенттердің академиялық және тұлғалық дамуына оң әсер ететін психологиялық және әлеуметтік қолдаудың маңыздылығы жан-жақты талданады. Мұндай қолдау олардың өз әлеуетін жүзеге асыруына, қоғамға бейімделуіне және өмір сүру сапасының артуына ықпал етеді. Сонымен қатар, педагогтардың инклюзивті білім беру ортасын қалыптастырудағы рөліне ерекше мән беріледі. Олардың кәсіби құзыреттілігін арттыру, арнайы оқыту бағдарламаларын әзірлеу және заманауи оқыту технологияларын енгізу білім беру сапасын арттырудың маңызды тетіктері ретінде көрсетіледі. Жалпы, инклюзивті білім беру жүйесінің тиімділігін қамтамасыз ету үшін жоғары оқу орындарында арнайы қолдау механизмдерін құру, инфрақұрылымды жаңғырту және білім алушылардың әртүрлілігін ескеретін оқу ортасын қалыптастыру өзекті міндеттердің бірі болып табылады. Бұл бағыттағы жүйелі жұмыс Қазақстанның инклюзивті білім беру саласындағы әлеуетін арттыруға мүмкіндік береді.
