БАНК ҚАТЫНАСТАРЫН МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУДІҢ МӘНІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗІ
Кілт сөздер:
банк қатынастары, мемлекеттік реттеу, банк жүйесі, кредиттік ұйымдар, банктік қадағалау, құқықтық реттеуАңдатпа
Мақала банк қатынастарын мемлекеттік реттеудің мәнін және оның құқықтық табиғатын зерттеуге арналған. Банк қызметін мемлекеттік реттеу – реттеуші
органдар тарапынан банк жүйесін құруға, оның жұмыс істеуі мен тұрақтылығына, оған
қатысушылардың құқықтарын қорғауға және банк саласында заңдылықты қамтамасыз етуге бағытталған нормативтік және жеке-билік әрекеттерінің жиынтығы.
Жұмыста банк қызметін мемлекеттік реттеудің қосарланған құқықтық сипаты талданады. Бір жағынан, бұл банк жүйесін ұйымдастырудың негіздерін, субъектілердің
мәртебесін және банк қызметінің құқықтық режимдерін белгілейтін нормативтік актілерді
қабылдауда көрінеді. Екінші жағынан, Орталық банк банк жүйесінің элементі ретінде әрекет
ете отырып, белгілі бір несиелік ұйымдарға әсер ететін құқықтық актілер шығару арқылы,
сондай-ақ банктік қадағалау тетіктері арқылы реттеуді жүзеге асырады. Сондай-ақ Орталық банк жүзеге асыратын сыртқы (нормативтік) реттеу мен
жүйеішілік реттеуді қоса алғанда, банк секторына мемлекеттік ықпал етудің негізгі аспектілері қарастырылады. Банк жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз ету, салымшылардың
мүдделерін қорғау, монополияландыруға және жосықсыз бәсекелестікке қарсы тұру сияқты реттеу мақсаттары ерекшеленеді.
Сонымен қатар, мақалада мемлекеттік басқару мен банктік қызметті реттеу
арасындағы айырмашылық жасалады, осы ұғымдарды нақты ажырату қажеттілігі атап
өтіледі. Банк саласындағы өзін-өзі реттейтін ұйымдардың рөлі және олардың мемлекеттік
органдармен өзара іс-қимылы талқыланады.
Осылайша, авторлар банк қызметін мемлекеттік реттеу банк секторының
тұрақтылығы мен тиімділігін сақтауға, сондай-ақ қоғамдық және жеке мүдделерді қорғауға
бағытталған құқықтық тетіктердің күрделі жүйесі деген қорытындыға келеді.
